Gescheperde kuddes in Nederland
Het is eigenlijk niet te geloven, maar er zijn ongeveer 100 kuddes met herders in Nederland. Via bevriende herders en wat googlen heb ik deze prachtige lijst verzameld. Alterra heeft in een onderzoek naar herders op basis van de Landbouwtellingen ook geconcludeerd dat er ongeveer 100 herders zijn. Mooi werk dus!
Maar wat zegt dat getal van 100 nu werkelijk? Lang niet alle 100 kuddes worden ingezet voor natuurbeheer. En er zijn veel meer mensen aan het werk met schapen dan deze ‘100’ suggereert.
Herders zijn er in allerlei soorten en smaken. Ik heb een poging gedaan om ze allemaal op een rijtje te zetten. Alfabetisch. Ik doe niet aan het geven van waarde oordelen. Elke herder die ik ken, probeert op zo’n goed mogelijke manier een boterham te verdienen. Daarbij is het natuurlijk belangrijk dat ze goed zijn in hun vak. Maar dat kan ik niet beoordelen.
Ik vind het zelf geweldig om met een herder en zijn kudde te wandelen en te zien hoeveel goeds ze doen in het natuurbeheer. Ik hoop dat ik met deze site en mijn boek een steentje bijdraag aan de bekendheid van herders en dat ze daarmee meer draagvlak krijgen in hun eigen omgeving.
Natuurlijk wil ik graag van elke herder een link plaatsen naar de plek waar ze hoeden of de site waar je ze kunt vinden. Extra speciaal zijn de linkjes van de herders in het boek. Begin 2018 heb ik de lijst opgeschoond. De nummering loopt niet meer door, omdat er kuddes verhuisd zijn of verdwenen. Mis jij jezelf en je kudde? Laat het dan weten!
1 André Kühn (Overijssel)
2 Bergse schaapskudde (Limburg)
3 By de Han (Friesland)
4 De Grazerie landschapsbeheer (Utrecht)
5 De wollige grasmachines (Overijssel)
6 Deventer Schaapskudde (Overijssel)
7 Djoy landschapsbeheer (Zuid-Holland)
8 C & K Landschapsbeheer (Utrecht)
9 Cees van der Sman Landschapsbeheer (Zuid-Holland)
10 De graaslinie van Edwin la Gasse en Hanke Karreman (Zeeland)
11 Ecovee (Limburg)
12 Fortboerderij Dijkzicht (Noord-Holland)
13 Geleijns Landschapsbeheer (Brabant)
14 Grazeland (Overijssel)
15 Grazend Populair (Zuid-Holland)
16 Grebbeveld schapen &zo (Gelderland) met Clemens Oude Groeniger
17 Herders van Balloo (Drenthe)
18 Het Goois Natuurreservaat (Noord-Holland)
19 Holtinger Schaapskudde (Drenthe)
20 Jazo begrazing (Brabant)
21 Kaljouw Landschapsbeheer (Zeeland) met Jan Kaljouw
23 Landschap Overijssel (Overijssel)
24 Landschapsbeheer de Eschhof (Overijssel)
25 Landschapsbeheer de Kornse Boezem (Noord-Brabant)
26 Landschapsbeheer de Wassum (Limburg)
27 Landschapsbeheer Doetinchem (Gelderland)
28 Landschapsbeheer het Witterveld (Drenthe)
29 Landschapsbeheer Kollingsveen (Drenthe)
30 Landschapsbeheer ‘t Mögkebrook (Limburg)
31 Landschapsbeheer ‘t Groeneveld (Gelderland)
32 Landschapsbeheer Terra (Friesland)
33 M.A. Oosthoek Landschapsbeheer (Zuid-Holland) met Martin Oosthoek
34 Natuurbegrazing Bannink (Drenthe)
35 Natuurgrazers landschapsbeheer (Brabant)
36 Peelkudde “Schaapsdrift” (Limburg)
37 Rinnegom Landschapsbeheer (Noord-Holland) met Marijke Dirkson
38 Schaapscompagnie Merselo (Limburg)
39 Schaapskooi Heidestein (Utrecht)
40 Schaapskooi Mergelland (Limburg) met Ger Lardinois
41 Schaapskooi Ottoland (Zuid-Holland)
42 Schaapskooi Schijndel (Brabant)
43 Schaapskooi Stroothuizen (Drenthe)
44 Schaapskudde Soesterberg e.o. (Utrecht)
46 Schaapskudde Benneveld (Drenthe)
47 Schaapskudde Brunssummerheide (Limburg)
48 Schaapskudde De Loonse en Drunense Duinen (Brabant) met Bart van Ekkendonk
49 Schaapskudde de Treeker Wissel (Utrecht)
50 Schaapskudde Drents-Friese Wold (Drenthe)
51 Schaapskudde Eerde (Drenthe)
52 Schaapskudde Eiland van Dordrecht (Zuid-Holland)
53 Schaapskudde Elspeet (Gelderland) met Christien Mouw
54 Schaapskudde Gasselte (Drenthe)
55 Schaapskudde Heiderijk (Gelderland)
56 Schaapskudde het Soerel (Gelderland)
57 Schaapskudde Hof van Twente (Overijssel)
58 Schaapskudde Hoog Buurlo (Gelderland)
59 Schaapskudde in Bakel (Brabant)
60 Schaapskudde Kennemerduinen (Noord-Holland)
61 Schaapskudde Liempde (Brabant)
62 Schaapskudde Loenen (Gelderland)
63 Schaapskudde Natuurmonumenten Dwingelderveld (Drenthe)
64 Schaapskudde Oldambt (Groningen)
65 Schaapskudde Overasseltse en Hatertse Vennen, Bos en Schaap (Gelderland)
66 Schaapskudde Ovis & Eco te Mill (Brabant)
67 Schaapskudde Roggebotschaepen (Flevoland)
68 Schaapskudde Ruinen (Drenthe)
69 Schaapskudde ‘t Niejboer (Gelderland)
70 Schaapskudde Twente (Overijssel)
71 Schaapskudde Vockestaert (Zuid-Holland)
72 Schaapskudde van Zuidoost Friesland (Friesland) met Hilde Groen
73 Schapen aan het werk Landschapsbeheer (Zuid-Holland)
74 Schapen Grazerij Bornerbroek (Overijssel)
75 Schapenheld (Brabant)
76 Sjoen Graas (Limburg)
77 Speckled sheep at work (Noord-Holland) met Marleen de Bie
78 Stadskudde Grunn (Groningen)
79 Stadskudde Oldambt (Groningen)
80 Stichting Edese Schaapskudde (Gelderland)
81 Stichting Het Drentse Landschap (Drenthe)
82 Stichting Het Kempische heideschaap (Brabant) met Kees Kromhout
83 Stichting Het Schaap van de St. Tunnisse Heide (Brabant)
84 Stichting Landschapskudde Oost-Achterhoek (Gelderland)
85 Stichting Rhedense schaapskudde (Gelderland)
86 Stichting Schaapskudde De Groote Heide (Brabant)
87 Stichting Schaapskudde Epe-Heerde (Gelderland)
88 Stichting Schaapskudde Exloo (Drenthe)
89 Stichting Schaapskudde Haaksbergen (Overijssel)
90 Stichting Schaapskudde Westerbork (Drenthe)
91 Stichting Schapedrift Ermelo (Gelderland)
92 Stichting Westlandse Schaapskudde (Zuid-Holland)
94 t Schaap van Staete (Flevoland)
95 Van Driel Landschapsbeheer (Brabant) met John van Driel
96 Vereniging It Fryske Gea (Friesland)
97 Voskop Landschapsbeheer (Limburg)
98 Vrolijke schapen (Noord-Holland) met Daphne Hogeweg
99 Wijlhuizen Landschapsbeheer (Gelderland)
100 Wylde Weide Landschapsbeheer (Friesland) met Diederik Sleurink
101 Zorgboerderij Bolvennerhof (Limburg)
Nog aan toegevoegd:
Stichting het Limburgs Landschap op de Bemelerberg (Limburg)
Familie Abbink van de Schapenhoeve (Gelderland)
Kudde natural animal care (Gelderland)
O’Hara groen en grondig begrazingsbedrijf (Gelderland)
Het Hofschaap (Gelderland)
Schaapskudde Neede (Gelderland)
Tip: Wil je een echte herder ontmoeten? Kijk dan even op de link achter de naam. Daar vind je Facebook of website van de kudde.
Nog toegevoegd
Naar aanleiding van de lijst met 100 herders krijg ik allerlei berichtjes. De meeste zijn zonder meer positief: ‘Het is leuk om zo’n overzicht te zien. Het kaartje is grappig. Er zijn er nog heel veel die er niet op staan.’
Enkele opmerkingen zijn bijzonder kritisch: ‘Het zijn lang niet allemaal ‘echte’ herders, dat wil zeggen, herders die echt op pad gaan met gescheperde kuddes.’ Tsja, dat schreef ik al bovenaan dit blogje. Niet elke herder is dag en nacht bij zijn schapen. Erger nog, er is bijna geen enkele herder meer dag en nacht bij zijn schapen. ’s Nachts staan de schapen in een schaapskooi of in netten in het gebied. Soms staan de schapen ook overdag grotendeels in netten. Dat is goedkoper voor de terreinbeheerder, maar natuurlijk veel minder goed voor de natuur. Tenzij het nodig is om ‘drukbegrazing’ te doen. In natuurgebieden soms nodig als er veel hersteld moet worden of bijvoorbeeld in een bos om de vogelkers terug te dringen.
Ik ben slechts bij een vierde van deze herders langs geweest. Ik heb ze gevraagd of ze het leuk vinden om bezoek te ontvangen van wandelaars en zo heb ik de lijst oorspronkelijk opgebouwd. Dus ja, er staan ook ‘herders’ in die alleen van de ene wei naar de volgende dijk lopen. Als je een echte herder wil tegen komen, check dan ook de site die achter het linkje zit. Als er geen linkje is, dan is de kans op een traditionele herder nog het allergrootst. Zo’n herder communiceert liever niet digitaal…
ha Margo
wauw vrouw wat een mooie, goede en heerlijke klus heb je gek(l)aard
ben positief jaloers op je
en had deze klus wel samen met je willen klaren
wat een goed initiatief
en ik zou ze allemaal wel langs willen gaan
om … uiteindelijk zelf ook herder te worden
echter… tja heb nog 2 pubert thuis ( 12 en 14) en verdien in het speciaal onderwijs mijn / ons brood
ben nu 52 en spin, kaard, brei, haak , verf en vilt
ben in de herfstvakantie naar Balloerveld geweest
wat of een mooie stal en stel mensen daar wonen , werken en hoeden zeg
zou zo een jaar stage bij ze willen lopen
wonen , opstaan, zwoegen maar vooral leren en genieten
want of ik nou moeilijke kids en collegae hoedt of schapen…
nou goed
dank voor je mail en de lijst
vr gr
anja
Heerlijk zo’n enthousiaste reactie! Bij een aantal herders ben ik geweest. 13 daarvan staan in mijn boek. Bij Marianne en Albert Koopman was ik vorige week vrijdag. Inderdaad een prachtige plek!
Beste Margo,
De schaapskudde Overasseltse en Hatertse vennen is intussen zelfstandig geworden onder de naam Bos en schaap. De herder Wouter heeft ook een website, kijk maar even op http://www.bosenschaap.nl
Groet Do
Bijgewerkt!
Klopt dat herders liever niet achter de computer zitten (maar wel veel moeten voor allerlei netwerken) Maar soms hebben ze een kei van een vrijwilliger (of meer) Zoals bij “mijn” Schaapskooi in Ottoland. No 41. Ga eens een kijkje nemen in je omgeving! Tweede Pinksterdag is het weer schaapscheerdersfeest met een streekmarkt en vachten verkoop in Ottoland.
Hoi Marijke,
Huug heeft zeker een mooie schaapskooi. Het is een goed plan weer eens bij hem langs te gaan!
Ben benieuwd wanneer Huug weer neerstrijkt met zijn schapen in de Biesbosh was altijd zo gezellig heb nog een mooie foto van hem.
Hallo Margo,
Heb je hier niet schapenhouders die natuurbeheer doen met schaapherders die hun schapen hoeden door elkaar gebracht? Een schaapherder hoed zijn schapen met de hulp van zij honden, over dag zonder afrastering. Het verhaal over drukbegrazing in een afrastering is het brevet van onvermogen van de schaapherder die dit verteld. Een schaapherder met deskundigheid en ervaring kan dat ook zonder afrastering! Breng de schaapherders die de hele dag en het hele jaar hun schapen hoeden in beeld. Het is heel eenvoudig, het zijn er namelijk alleen een paar.
Beste Erich,
Natuurlijk zou ik ook alleen de ‘echte’ herders kunnen plaatsen. Maar lang niet al die herders willen bezoekers verwelkomen. Het doel van mijn site en mijn boek is om meer mensen mee te laten genieten van het werken met schapen in de natuur. Dat kan op veel meer manieren dan alleen de traditionele.
Groet,
Margo
Hallo Margo,
dan noem deze groep “schapenhouders die natuurbeheer doen” en niet schaapherder. Het is een belediging voor de echte schaapherder indien iedereen met een paar schapen en een hond zich zomaar schaapherder mag noemen. Uiteindelijk werkt dit zeer negatief voor de echte herders.
Mijn kudde van natuurmonumenten op de St.Pietersberg Maastricht staat er niet op.
vam schaapskooimergelland maar een dat zijn er drie dus. Gry maarten
Dank voor je reactie, Maarten. Ik pas de lijst graag aan als je namen (plaatsen) en linkjes hebt!
Groet,
Margo
Beste Margo,
waarom stuur je mij deze mail? Ik heb mijn activiteiten voor de schapenhouderij beëindigt, mijn interesses liggen nu op een ander vlak, niet meer bij de schapen.
Maar wat betreft de kuddes in Limburg. op jouw lijst staan tenminste 3 Limburgse kuddes die nooit gehoed worden.
groeten
Erich Rhöse
Beste Margot,
mooi dat je zoveel werk hebt verricht om al die kuddes te achterhalen! Voor het blad Geografie (zie ww.geografie.nl) heeft de Jan van Mourik een verhaal over schaapskuddes geschreven en hij wilde dat ik daarvoor een kaart van de locaties van die kuddes maak. Ik zou me graag op je kaart baseren, maar wil daar wel netjes toestemming voor vragen, bij deze dus.
Daarnaast heb ik moeite om je nummers/stippen op een kaart te plaatsen: het is niet echt in te passen, de stippen in Limburg liggen bijvoorbeeld veel oostelijker dan die in Groningen, terwijl Groningen in werkelijkheid de meest oostelijke provincie is… Ik vraag me daarom af hoe je de locaties van de kuddes bepaald hebt?
Vriendelijke groeten,
Barend Köbben
Beste Barend,
Over deze kaart heb ik contact gehad met Jan van Mourik. Hij heeft mijn toestemming om de kaart te gebruiken. Wat betreft de puntenwolken: voor het boek wilde ik een globaal overzicht geven. Er was geen ruimte in het boek voor een totaal overzicht met naam en adres, dus ik heb me beperkt tot de naam van het bedrijf, de kudde of de stichting en de provincie. Mijn eerste ontwerp was een wat gesimplificeerde kaart van Nederland met alle provincies in een andere kleur. Mijn enige doel was om de punten op die provincie te krijgen. Niet om de werkelijke NAW gegevens weer te geven- dat past namelijk niet in streken waar in het zelfde gebied meerdere kuddes lopen. Uiteindelijk is de originele kaart onder die punten niet afgedrukt, maar heb ik de punten zelf in verschillende kleuren gedrukt om de verschillende provincies te symboliseren. Als je een exacte kopie van de werkelijkheid wil, zal je het werk over moeten doen, dat wil zeggen alle adressen weer opzoeken of opvragen (net als ik heb gedaan).
Overigens vind ik het erg leuk dat jullie aandacht besteden aan de invloed van de gescheperde kuddes op de Nederlandse natuur.
Groet,
Margo
Dank voor je antwoord Margo.
Helaas heb ik niets aan je cijfers in hun huidige vorm om daar een kaart van te maken en tijd om alle werk over te doen is er niet. Ik zal daarom maar een van de andere bronnen moeten gebruiken (http://schapenvoornatuur.h5mag.com/schapen_voor_natuur/gescheperde_schaapskuddes), al is die niet zo compleet (i.e., er staan minder kuddes op dan in jouw lijst, maar hier heb ik wel echte locaties).
groeten,
Barend
Zeker jammer.
Mijn indruk was dat jullie de kaart zouden gebruiken. Niet dat je hem opnieuw zou maken.
Hai Margo,
Mijn kudde IngBordercollies maakt sinds kort deel uit van de Schaapskooi in Wilgenrijk waar ik als schaapherder het beheer voer. Begrazing het hele jaar rond en zomers loop ik gescheperd in de duinen van Den Haag met een deel vd kudde.
De website is (nog) niet up todate inderdaad omdat ik het te druk heb.
Leuk dat je je meldt.
Deze kerstvakantie zal ik de lijst nalopen en de kudde toevoegen.
Hallo margot
De kudde van het kempische heideschaap op de strabrechtse heide is inmiddels overgenomen (sinds 2022) door strijdom landschapsbeheer met herder riaan strijdom. Site is in de maak
Laat je weten als de site in de lucht is? Binnenkort zal ik de linkjes weer eens langs lopen.