Opfrissen

Had jij hier zin in?
Na de heerlijk warme, maar wel erg droge zomermaanden rollen we zomaar in herfstachtige dagen met lage temperaturen en veel nattigheid.
Ik was er niet op voorbereid.

Lekker fris

De natuur was er zeer aan toe. De regen tovert de groene zomerkleur weer even terug. Alhoewel het voor sommige gewassen misschien al te laat is. Ik ben benieuwd of iemand mij daarover bij wil praten. Wat ik zie, is dat het gras na twee dagen regen al weer groen is. De mais zie er ook weer een stuk florissanter uit en de bomen ook – de gele bladeren hebben ze laten vallen. Op de grond is de herfst dus echt al in de zomer begonnen.

Verfrissend

Wat mij vandaag overkwam is – voor mij – verfrissend.
Ik schreef ooit – alweer 7 jaar geleden – een boek over onze Nederlandse herders.
Ik ben er nog steeds apetrots op. Een boek schrijven doe je niet zomaar. Ik heb het in eigen beheer uitgegeven – dus dat betekent veel meer dan schrijven alleen.
Er zijn zoveel leuke dingen gebeurd terwijl ik het boek aan het schrijven was én nadat ik het boek heb uitgegeven. En eigenlijk gebeuren er nog steeds heel grappige, onverwachte dingen dankzij dit boeken-schrijf-avontuur.

Met frisse tegenzin

Vanmorgen ging ik op pad met frisse tegenzin. Vorige week werd ik benaderd door iemand die was geschrokken van mijn boek. De man had al twee hoofdstukken af van een boek waar hij sinds mei 2021 aan begonnen was. Een boek over herders. Hij wilde graag met me praten over mijn boek. En dat wilde ik ook graag.
Aan de ene kant vind ik het natuurlijk super leuk dat iemand met dit mooie thema aan de slag gaat. Maar aan de andere kant valt daarmee een droom in duigen. Deel II van mijn boek zal niet door mij geschreven worden.

Opfrisser

Het gesprek was super leuk. Dit nieuwe boek wordt totaal anders dan het mijne, maar zal wel net als bij mij, de herders en hun mooie werk in de natuur centraal stellen. Ik kreeg veel energie van het gesprek en ga voor het eerst sinds jaren weer aandacht besteden aan het mooie werk dat ik destijds heb gedaan voor de promotie van de Nederlandse herders.
Ik weet niet of de herders er allemaal veel van gemerkt hebben, maar ik kan zien aan het gedrag van de bezoekers op mijn site dat veel mensen dankzij de site vinden waar ze in Nederland herders kunnen vinden. Dus nu wordt het tijd om de site met 101 kuddes op te frissen. Sommige linkjes zijn verouderd, sommige herders zijn gestopt* en misschien komen er zelfs nieuwe adressen bij.

Fris

Dus dat is het plan voor komende week. Zorgen dat de pagina met alle gescheperde kuddes in Nederland wordt opgefrist.

* Soms is er een trieste reden dat een link niet meer werkt. Een van de herders in het boek is Christien Mouw. Ze is niet meer.

Waar lopen de schapen?
Banner van Waar lopen de schapen?

Scheren is een feest

spingende schoonebeeker
Schoonebeeker springt meter omhoog na het scheren

Voor schapen is het natuurlijk helemaal geen feest, dat scheren. Schapen staan het liefst lekker ergens in de natuur te grazen met elkaar. Mensen en honden zijn een noodzakelijk kwaad. Meestal is het al wat warmer als de schapen worden geschoren. Dan is het fijn als de jas uitgaat. Schapen scheren gebeurt (meestal) maar een keer per jaar, niet iets waar je gemakkelijk aan went als schaap.

Continue Reading “Scheren is een feest”

Allemaal lammetjes

Vrolijke nieuwsgierigheid
Vrolijke nieuwsgierigheid – foto Suze Vonk

De meeste mensen missen helemaal dat het voorjaar allang begonnen is. In de stallen van de herders lopen honderden lammetjes rond. Straks, als het voorjaar is en het groeiseizoen weer begint, dan wil de herder graag op stap met de ooien én de lammeren. Vandaar dat het wel handig is dat ze nu geboren worden. Ze zijn straks sterk en groot genoeg om mee te gaan met de kudde. Er zijn natuurlijk nog wel meer redenen. Als de herder niet op pad kan met de kudde is er tijd voor iets anders. Het lammerseizoen kost heel veel tijd en aandacht. Meestal hebben de herders deze dagen zelfs extra helpers zodat er ook ’s nachts eventueel geholpen kan worden bij het werpen.

Continue Reading “Allemaal lammetjes”

Promotie rond herders

Deze dagen wordt de landbouwbegroting besproken in de Tweede Kamer. Een goed moment om aandacht te vragen voor de beroerde wijze waarop in Nederland omgegaan wordt met het natuurbeheer en de herders die daarbij worden ingezet. In de media wordt het onderwerp goed opgepakt. Ik hoop van harte dat het onderzoek van Alterra voldoende aangrijpingspunten biedt voor natuurbeheerders en herders om langlopende contracten af te spreken tegen verantwoorde prijzen.

Positieve uitstraling

De beste reclame voor herders is positiviteit. Wie wordt er niet vrolijk van een kudde schapen met een herder en een hond? Dat is ook het doel van mijn boek: om te laten zien hoe belangrijk het is dat herders met hun kudde worden ingezet in het natuurbeheer. Ik hoop dat na lezen van het boek meer mensen in hun eigen omgeving de gescheperde kuddes (kuddes met een herder) ondersteunen.

Ga op zoek naar een herder en laat op de sociale media zien hoe leuk je dat vindt.

Natuurlijk is al die aandacht ook goed voor de verkoop van het boek Waar lopen de schapen? Promotie is zeer welkom. Niet alleen voor mij en mijn nichtje, maar ook voor de herders in het boek. Eigenlijk voor alle herders in Nederland.

Kans op een gratis boek

Bij het vakblad het Schaap maak je kans op een gratis boek als je meedoet aan de eindejaarsprijsvraag.  In Landleven wordt het genoemd als een van de cadeau tips voor de feestdagen in Te Hooi & Gras.

Waar te koop

zie ook Waar vind je het boek
Het boek Waar lopen de schapen? is te koop op verschillende plekken. Natuurlijk bij de schrijfster zelf (thuis of via deze website). In de buurt van Buren kun je het kopen bij:
Do & Co
MCD
Van Alles Wat

Verschillende herders verkopen het boek vanuit de stal:
Grebbeveld schapen & zo
Wylde Weide natuurbeheer
Schaapskudde de Loonse en Drinense Duinen

En verder op verschillende websites:
Levende Have
Van de Schapenhoeve
De bordercollieshop

Gescheperde kuddes in Nederland

bijna alle kuddes in Nederland

Gescheperde kuddes in Nederland

Het is eigenlijk niet te geloven, maar er zijn ongeveer 100 kuddes met herders in Nederland. Via bevriende herders en wat googlen heb ik deze prachtige lijst verzameld. Alterra heeft in een onderzoek naar herders op basis van de Landbouwtellingen ook geconcludeerd dat er ongeveer 100 herders zijn. Mooi werk dus!
Maar wat zegt dat getal van 100 nu werkelijk? Lang niet alle 100 kuddes worden ingezet voor natuurbeheer. En er zijn veel meer mensen aan het werk met schapen dan deze ‘100’ suggereert.

Herders zijn er in allerlei soorten en smaken. Ik heb een poging gedaan om ze allemaal op een rijtje te zetten. Alfabetisch. Ik doe niet aan het geven van waarde oordelen. Elke herder die ik ken, probeert op zo’n goed mogelijke manier een boterham te verdienen. Daarbij is het natuurlijk belangrijk dat ze goed zijn in hun vak. Maar dat kan ik niet beoordelen.

Ik vind het zelf geweldig om met een herder en zijn kudde te wandelen en te zien hoeveel goeds ze doen in het natuurbeheer. Ik hoop dat ik met deze site en mijn boek een steentje bijdraag aan de bekendheid van herders en dat ze daarmee meer draagvlak krijgen in hun eigen omgeving.

Natuurlijk wil ik graag van elke herder een link plaatsen naar de plek waar ze hoeden of de site waar je ze kunt vinden. Extra speciaal zijn de linkjes van de herders in het boek. Begin 2018 heb ik de lijst opgeschoond. De nummering loopt niet meer door, omdat er kuddes verhuisd zijn of verdwenen. Mis jij jezelf en je kudde? Laat het dan weten!

1 André Kühn (Overijssel)
2 Bergse schaapskudde (Limburg)
3 By de Han (Friesland)
4 De Grazerie landschapsbeheer (Utrecht)
5 De wollige grasmachines (Overijssel)
6 Deventer Schaapskudde (Overijssel)
7 Djoy landschapsbeheer (Zuid-Holland)
8 C & K Landschapsbeheer (Utrecht)
9 Cees van der Sman Landschapsbeheer (Zuid-Holland)
10 De graaslinie van Edwin la Gasse en Hanke Karreman (Zeeland)
11 Ecovee (Limburg)
12 Fortboerderij Dijkzicht (Noord-Holland)
13 Geleijns Landschapsbeheer (Brabant)
14 Grazeland (Overijssel)
15 Grazend Populair (Zuid-Holland)
16 Grebbeveld schapen &zo (Gelderland) met Clemens Oude Groeniger
17 Herders van Balloo (Drenthe)
18 Het Goois Natuurreservaat (Noord-Holland)
19 Holtinger Schaapskudde (Drenthe)
20 Jazo begrazing (Brabant)
21 Kaljouw Landschapsbeheer (Zeeland) met Jan Kaljouw
23 Landschap Overijssel (Overijssel)
24 Landschapsbeheer de Eschhof (Overijssel)
25 Landschapsbeheer de Kornse Boezem (Noord-Brabant)
26 Landschapsbeheer de Wassum (Limburg)
27 Landschapsbeheer Doetinchem (Gelderland)
28 Landschapsbeheer het Witterveld (Drenthe)
29 Landschapsbeheer Kollingsveen (Drenthe)
30 Landschapsbeheer ‘t Mögkebrook (Limburg)
31 Landschapsbeheer ‘t Groeneveld (Gelderland)
32 Landschapsbeheer Terra (Friesland)
33 M.A. Oosthoek Landschapsbeheer (Zuid-Holland) met Martin Oosthoek
34 Natuurbegrazing Bannink (Drenthe)
35 Natuurgrazers landschapsbeheer (Brabant)
36 Peelkudde “Schaapsdrift” (Limburg)
37 Rinnegom Landschapsbeheer (Noord-Holland) met Marijke Dirkson
38 Schaapscompagnie Merselo (Limburg)
39 Schaapskooi Heidestein (Utrecht)
40 Schaapskooi Mergelland (Limburg) met Ger Lardinois
41 Schaapskooi Ottoland (Zuid-Holland)
42 Schaapskooi Schijndel (Brabant)
43 Schaapskooi Stroothuizen (Drenthe)
44 Schaapskudde Soesterberg e.o. (Utrecht)
46 Schaapskudde Benneveld (Drenthe)
47 Schaapskudde Brunssummerheide (Limburg)
48 Schaapskudde De Loonse en Drunense Duinen (Brabant) met Bart van Ekkendonk
49 Schaapskudde de Treeker Wissel (Utrecht)
50 Schaapskudde Drents-Friese Wold (Drenthe)
51 Schaapskudde Eerde (Drenthe)
52 Schaapskudde Eiland van Dordrecht (Zuid-Holland)
53 Schaapskudde Elspeet (Gelderland) met Christien Mouw
54 Schaapskudde Gasselte (Drenthe)
55 Schaapskudde Heiderijk (Gelderland)
56 Schaapskudde het Soerel (Gelderland)
57 Schaapskudde Hof van Twente (Overijssel)
58 Schaapskudde Hoog Buurlo (Gelderland)
59 Schaapskudde in Bakel (Brabant)
60 Schaapskudde Kennemerduinen (Noord-Holland)
61 Schaapskudde Liempde (Brabant)
62 Schaapskudde Loenen (Gelderland)
63 Schaapskudde Natuurmonumenten Dwingelderveld (Drenthe)
64 Schaapskudde Oldambt (Groningen)
65 Schaapskudde Overasseltse en Hatertse Vennen, Bos en Schaap (Gelderland)
66 Schaapskudde Ovis & Eco te Mill (Brabant)
67 Schaapskudde Roggebotschaepen (Flevoland)
68 Schaapskudde Ruinen (Drenthe)
69 Schaapskudde ‘t Niejboer (Gelderland)
70 Schaapskudde Twente (Overijssel)
71 Schaapskudde Vockestaert (Zuid-Holland)
72 Schaapskudde van Zuidoost Friesland (Friesland) met Hilde Groen
73 Schapen aan het werk Landschapsbeheer (Zuid-Holland)
74 Schapen Grazerij Bornerbroek (Overijssel)
75 Schapenheld (Brabant)
76 Sjoen Graas (Limburg)
77 Speckled sheep at work (Noord-Holland) met Marleen de Bie
78 Stadskudde Grunn (Groningen)
79 Stadskudde Oldambt (Groningen)
80 Stichting Edese Schaapskudde (Gelderland)
81 Stichting Het Drentse Landschap (Drenthe)
82 Stichting Het Kempische heideschaap (Brabant) met Kees Kromhout
83 Stichting Het Schaap van de St. Tunnisse Heide (Brabant)
84 Stichting Landschapskudde Oost-Achterhoek (Gelderland)
85 Stichting Rhedense schaapskudde (Gelderland)
86 Stichting Schaapskudde De Groote Heide (Brabant)
87 Stichting Schaapskudde Epe-Heerde (Gelderland)
88 Stichting Schaapskudde Exloo (Drenthe)
89 Stichting Schaapskudde Haaksbergen (Overijssel)
90 Stichting Schaapskudde Westerbork (Drenthe)
91 Stichting Schapedrift Ermelo (Gelderland)
92 Stichting Westlandse Schaapskudde (Zuid-Holland)
94 t Schaap van Staete (Flevoland)
95 Van Driel Landschapsbeheer (Brabant) met John van Driel
96 Vereniging It Fryske Gea (Friesland)
97 Voskop Landschapsbeheer (Limburg)
98 Vrolijke schapen (Noord-Holland) met Daphne Hogeweg
99 Wijlhuizen Landschapsbeheer (Gelderland)
100 Wylde Weide Landschapsbeheer (Friesland) met Diederik Sleurink
101 Zorgboerderij Bolvennerhof (Limburg)

Nog aan toegevoegd:

Stichting het Limburgs Landschap op de Bemelerberg (Limburg)
Familie Abbink van de Schapenhoeve (Gelderland)
Kudde natural animal care (Gelderland)
O’Hara groen en grondig begrazingsbedrijf (Gelderland)
Het Hofschaap (Gelderland)
Schaapskudde Neede (Gelderland)

Tip: Wil je een echte herder ontmoeten? Kijk dan even op de link achter de naam. Daar vind je Facebook of website van de kudde.

Nog toegevoegd

Naar aanleiding van de lijst met 100 herders krijg ik allerlei berichtjes. De meeste zijn zonder meer positief: ‘Het is leuk om zo’n overzicht te zien. Het kaartje is grappig. Er zijn er nog heel veel die er niet op staan.’

Enkele opmerkingen zijn bijzonder kritisch: ‘Het zijn lang niet allemaal ‘echte’ herders, dat wil zeggen, herders die echt op pad gaan met gescheperde kuddes.’ Tsja, dat schreef ik al bovenaan dit blogje. Niet elke herder is dag en nacht bij zijn schapen. Erger nog, er is bijna geen enkele herder meer dag en nacht bij zijn schapen. ’s Nachts staan de schapen in een schaapskooi of in netten in het gebied. Soms staan de schapen ook overdag grotendeels in netten. Dat is goedkoper voor de terreinbeheerder, maar natuurlijk veel minder goed voor de natuur. Tenzij het nodig is om ‘drukbegrazing’ te doen. In natuurgebieden soms nodig als er veel hersteld moet worden of bijvoorbeeld in een bos om de vogelkers terug te dringen.

Ik ben slechts bij een vierde van deze herders langs geweest. Ik heb ze gevraagd of ze het leuk vinden om bezoek te ontvangen van wandelaars en zo heb ik de lijst oorspronkelijk opgebouwd. Dus ja, er staan ook ‘herders’ in die alleen van de ene wei naar de volgende dijk lopen. Als je een echte herder wil tegen komen, check dan ook de site die achter het linkje zit. Als er geen linkje is, dan is de kans op een traditionele herder nog het allergrootst. Zo’n herder communiceert liever niet digitaal…

 

 

Het regent complimenten

Ik ben het boek aan het lezen, zó leuk en interessant! Ik keek er al een hele tijd naar uit maar het is nog boeiender dan ik dacht. En de foto’s zijn ook prachtig. Het voelt alsof ik er zelf rondloop, in de stallen, op de velden…. Genieten en echt een aanrader! Simone Verlaan Ha, Margo! Hartelijk dank voor je prachtige boek! Gefeliciteerd! Knap van je dat je je project tot zo’n resultaat hebt weten te brengen in de vorm van dit aangenaam leesbare en met mooie foto’s geïllustreerde boek. Madeleine van Dijke Margo heeft een prachtig boek gemaakt. De wereld van de schaapherders en hun schapen komt tot leven in de mooie verhalen en schitterende foto’s. Margo heeft een hele fijn schrijfstijl die je echt meeneemt in de mij tot voor kort onbekende wereld van de schaapherders. Boeiend hoe schaapherders vanuit hele verschillende motieven en werkstijlen bezig zijn met hun dieren en het landschap. Een aanrader dit boek van Margo! Aly Veltkamp Margo Vonk heeft een boek geschreven: Waar lopen de schapen? Daarvoor heeft ze dertien herders geportretteerd met een bijzonder verhaal. Waaronder wij! Ze heeft heel bewust het romantische beeld ontkracht dat mensen van het herdersleven hebben. Het is gewoon keihard werken voor niet zo veel geld. Maar wel mooi natuurlijk, heel bijzonder, en het levert beslist prachtige plaatjes op. Het is een heel mooi boek geworden. Marjel Neefkens en Clemens Oude Groeniger
Boeiend boek, ben niet zo’n lezer maar dit leest heerlijk! Lekker korte verhaaltjes en erg leuk dat ik er zelf, al is het alleen maar van naam, ook in voorkom. Nico Bazuin
Ik heb het boek al wel grondig doorgebladerd en het ziet er echt prachtig uit. Ik heb nog niet alle verhalen gelezen maar dat komt goed. Marisol
Een prachtig boek over de Nederlandse schaapherders. Schitterend geschreven, prachtige foto`s! Geweldig boek!! Super gedaan! Harry van Elswijk Ik heb het boek ontvangen. Prachtig. Mooie tekst-beeldverhouding, goede keuze en compositie van foto’s. Ook leuk gespeeld met af en toe een zwartwit foto erdoor. Niet te veel tekst. Ik heb het natuurlijk nog niet gelezen, maar ga dat wel doen. Ton van Schie. Zo’n schitterend boek vervolgens in je handen te hebben, is gewoonweg ontroerend en fascinerend..! Door het boek heen bladerend, waren het echt keer op keer van die ‘wohhhh…!’ momenten. Vol verbazing bekeek ik het fantastisch uitgevoerde en bijzonder knap geïllustreerde boek, waar je inderdaad uren lang in weg kunt dromen….. Wat zijn je inspanningen, je geestdrift en je liefde voor het herdersvak, en de schapen, en de hun omringende natuur, beloond en vertaald in dit meesterwerk…! Het prachtige fotomateriaal dat je nichtje Suze daarbij heeft aangeleverd, maakt het tot een uniek geheel, dat aanspoort om te gaan lezen en te kijken en te lezen en je te verbazen…! Gefeliciteerd, Margo..! Christien Mouw  Conny Strupies Ik heb het boek zaterdag ontvangen en ben er erg blij mee!!!

Boekenfeestje op 26 augustus 2015

Als Cor Adriaanse binnenkomt in de schaapskooi van Bergen, val ik stil. Cor is een echte herder met cape, stok en uitstraling. De afgelopen jaren heb ik heel wat herders gesproken. Als dat onder barre omstandigheden was, dan zagen ze er best indrukwekkend uit met stevige jassen om de regen een paar uur te kunnen trotseren. Cor is echter van een ander kaliber. Ook op deze zonnige dag is hij duidelijk een herder. Misschien ook door zijn leeftijd? Ik ben trots dat hij het eerste boek Waar lopen de schapen? in ontvangst komt nemen en ons vertelt over zijn leven als herder. Hieronder vertel ik wat meer over de aanloop en de boekbespreking zelf.

Cor geflankeerd door schrijfster en fotografe
Cor geflankeerd door schrijfster en fotografe

Hulp bij het programma

Op 26 augustus 2015 is het eindelijk zover: feest om te vieren dat het boek Waar lopen de schapen? klaar is. Marijke Dirkson, Berdien van Everdingen, Esther Floor en Daphne Hogeweg hebben meegedacht over het programma. Wat wil ik de mensen meegeven? Marijke voelt het feilloos aan: de comeback van de herder! Dat is echt een thema van het boek. Samen met de kracht van begrazing met gescheperde schapen voor natuurbeheer. Het programma is dan snel klaar. Marijke vertelt over haar gebied. Ik geef uitleg over het boek en de herders uit het boek die bij de presentatie zijn mogen vertellen wat zij belangrijk vinden in hun beroep als herder. Berdien ontvangt de gasten en opent de middag. En Esther maakt foto’s.

Er is nog één probleem. Wie krijgt het eerste boek? Er is één iemand aan wie ik het boek echt graag zou geven. Jacques Engelen, bekend in heel schapenland als journalist en groot liefhebber van schapen, is een goede vriend. Ik weet niet of hij op de presentatie komt. Ik vraag hem of hij tijdens de presentatie speaker wil zijn. Helaas, wegens omstandigheden lukt het hem echt niet om er bij te zijn. Het boek krijgt hij per post. En gelukkig vindt hij het prachtig. En verder geeft hij een paar gouden tips om te gebruiken tijdens de presentatie.

Het is echt niet moeilijk om iemand anders te vinden om het eerste boek in ontvangst te nemen. Van alle kanten wordt de naam Cor Adriaanse genoemd. Cor, bescheiden als hij is, twijfelt. Hij noemt herders die ik beter zou kunnen vragen. Maar die herders vertellen hun verhaal al in het boek.

Gastvrij onthaal

De schaapskooi in Bergen is splinternieuw. Dankzij de mooie entourage en het zonnige weer voelt het als een gastvrij onthaal. Ik loop in het begin wel wat zenuwachtig rond. Zijn er genoeg kopjes? Gaat de soep niet te hard? Wie snijdt het brood? Eigenlijk is het niet zo gek dat ik me vooral druk maak om de catering, want de rest van het programma is perfect geregeld.
Pas als ik de zorgen om eten en drinken over durf te laten aan vriend en familie kan ik echt gaan genieten. Suze, de fotografe is mijn nichtje, dus onze familie is goed vertegenwoordigd. Maar er zijn nog veel meer mensen die me dierbaar zijn. Vrienden, collega’s, herders en zelfs een aantal mensen die ik pas heb leren kennen sinds het schrijven van het boek. Heel bijzonder is dat ook Marisol er is. Zij is de eerste officiële koper van het boek. Toevallig was dat precies één jaar geleden, op 26 augustus 2014.

Verhalen van herders

Berdien opent de middag met complimenten over het boek en wat een unieke verzameling van verhalen het is geworden. Altijd leuk. Maar wat ze zegt is wel waar. Er zijn niet zo heel veel herders in Nederland. Waarschijnlijk niet veel meer dan 100. Er zijn wel verschillende belangengroeperingen voor herders en die werken meestal niet samen. Erg jammer. Maar mooi dat herders van alle stromingen in het boek vertegenwoordigd zijn.

Marijke legt beeldend uit wat de kracht is van schapenbegrazing. En wat de verschillen zijn met het verleden. Vroeger werden schapen vooral gehouden om mest te verzamelen voor de akkerbouw. Nu zijn schapen een instrument om biodiversiteit en verscheidenheid terug te brengen in het landschap.

Zelf begin ik met te vertellen hoe blij ik ben dat het boek net zo mooi is geworden als ik van te voren dacht. Dat kan natuurlijk niet. Toch is mijn droom uitgekomen. Elke herder heeft een bijzonder verhaal en de foto’s maken het beeld compleet.

Daphne vertelt over haar bijzondere band met dieren en hoe graag ze aan mensen leert hoe ze op goede manier met dieren om kunnen gaan.

Marleen vertelt over de band tussen hond, schaap en herder en haar bijzondere zeldzame ras.

Tenslotte krijgt Cor Adriaanse het eerste boek en tijd om zijn verhaal te vertellen. Begonnen als 13 jarige heeft hij 60 jaar met schapen gehoed en hij schetst een prachtig beeld van het verleden. Toch staat hij ook met twee benen in het nu. Hij benadrukt dat een herder sterk moet zijn en tegen alle weersomstandigheden kunnen. Maar het allerbelangrijkst is dat een herder verantwoordelijk is voor zijn dieren en een driemanschap vormt met hond en kudde.

Dank jullie wel voor je komst

Het was een geweldig compliment om meer dan vijftig mensen te mogen ontvangen om het boek ten doop te houden. Ik vind het super lief dat familie, vrienden en herders de moeite hebben genomen om helemaal naar Bergen af te reizen en mee te genieten van dit feestje. Heel veel dank voor alle hulp in de voorbereiding en tijdens de dag.

Onder dit linkje vind je meer foto’s – gemaakt door Esther Floor.

Wil je het boek hebben? Dat kan! Klik hier.

Mascara zit altijd goed

Dat is wel het eerst dat opvalt bij de stralende ogen van Marleen de Bie. En bij haar schaapjes. De witte schapen met de opvallende zwarte vlekken rond de ogen, de bek en op de pootjes zijn Welsh Hill Speckled Face schapen. Op de steile geluidswallen langs de A9 huppelen de ‘speckleds’ zo omhoog. Er staat veel gras op deze steile hellingen in Heemskerk en loonwerkers hebben er moeite mee. De zeldzame, Engelse schapen zijn echter speciaal gefokt voor het heuvellandschap in Wales. Tussen de ooien staat ook de ram. Aan de gekleurde konten van de ooien is te zien dat hij, ondanks de steilte, alle dames heeft kunnen dekken.

Marleen en de bevriende herder Sylvia Passchier willen de Welsh Hill Speckled Faces naar de winterweide brengen. Een lange wandeling naar de zeedijk aan de andere kant van de snelweg. De ooien met de ram staan op de geluidswal en de lammetjes lopen in een schraal natuurterrein wat verderop in Heemskerk. We halen eerst de lammetjes op. Gelukkig is het een klein koppeltje, ongeveer dertig dieren en we wandelen langs een brede berm met een fietspad. De lammeren zijn het hoeden langs een weg niet gewend, maar ze stappen vrolijk door. Toch is het af en toe spannend. Happy, de hond van Marleen, heeft de afgelopen twee weken weinig gehoed. Dat betekent dat ze nu heel erg graag wil laten zien wat ze kan. Te graag en te gretig, waardoor de lammeren zomaar de verkeerde kant op kunnen schieten. Gelukkig lopen we er met zijn vieren omheen. Eenmaal tussen de huizen kan het bijna niet meer mis. Het levert mooie beelden en enthousiaste toeschouwers op. We parkeren het koppeltje lammeren onderaan de fietsbrug bij de A9.

in de stad
De lammeren lopen mooi in het gelid door Heemskerk. Daar zorgt de hond voor.

Het ophalen van de ooien met de ram gaat veel sneller. Het is niet de eerste keer dat ze deze wandeling langs de huizen maken. Eenmaal bij de lammeren wordt er flink gemekkerd. De ooien en lammeren kennen elkaar en begroeten elkaar enthousiast. Er is wel een probleem. Tussen de lammeren loopt ook een oudere ooi. De ooi mag in de kudde blijven, maar lammeren hoeft ze niet meer. Het risico op gezondheidsproblemen bij het werpen van de lammeren is te groot. De ram is echter helemaal verliefd en duikt direct bovenop haar. Dat zal hij de hele komende tocht blijven doen.

De eerste echte hindernis is de fietsbrug over de A9. Het hekwerk van de brug en van de berm sluit niet goed op elkaar aan. Het is belangrijk om de schapen heel rustig naar boven te drijven, want als ze in paniek raken kunnen ze zo door het gat op de A9 terecht komen. Vreemd hoor. Op zo’n plek kunnen ook kinderen makkelijk al spelend bij de snelweg terecht komen.

Het gaat goed. Heel rustig lopen de schapen over de brug. Eenmaal aan de andere kant is het ergste leed geleden. Nu alleen nog even 9 kilometer over een dijk waar auto’s het liefst keihard rijden. De meeste automobilisten remmen echter ruim op tijd. De witte schapen en de begeleiders met fluorescerende jasjes vallen op. Het is echt een eind lopen, de schapen zijn steeds moeilijker in beweging te houden. Ze lopen dan ook wel op heerlijke grond: de groene berm wordt onderweg flink afgegeten.

Op de wei waar we de schapen brengen, staat al een kudde ooien met een ram. Het lijkt wel of ze ons tegemoet willen komen, gelukkig zit er een flexnet met spanning tussen. Eerst vangen we de uitgeputte ram. Hij is boos dat hij gescheiden wordt van zijn vriendinnen, maar hij heeft zijn werk dubbel en dwars gedaan. Zijn grote liefde is op haar billen inmiddels helemaal rood gekleurd.

Alle schapen mogen bij elkaar. Het is weer een warm welkom van ooien en lammeren. De tweede ram wordt gevangen – die trouwens ook direct de nieuwe ooien inspecteert. Maar hij krijgt weinig kans en verdwijnt met zijn rivaal in de veekar. De herders zetten de schapen achter een net. De Welsh Hill Speckled Face springen zo over de sloot, dus ze staan zo ver mogelijk van de weg en eventuele wandelaars met honden.

Als wij aan het eind van de dag naar huis rijden, is Marleen nog niet klaar. Ze brengt de twee rammen naar Amsterdam. Daar overwinteren ze ver van de ooien. En ze moet nog wat flexnetten verzamelen in Heemskerk op de plekken waar de schapen hebben gestaan. Het is vrijdagavond. Hopelijk helpt manlief nog even met sjouwen. Des te eerder kunnen ze beide op de bank starten met het weekend.

Dit is een verhaal uit het boek Waar lopen de schapen? met foto’s van Suze Vonk.
Bestel (en koop) het boek ‘Waar lopen de schapen’. Hierin vertellen herders over hun vak en de eigenwijze aanpak die ze daarbij kiezen. Kom genieten van hun werk, zodat dit beroep ook voor de toekomst wordt veiliggesteld. Het boek met verhalen en sfeerbeelden komt dit voorjaar uit.

Wil je op de hoogte gehouden worden? Schrijf je dan in op onze Facebook-pagina of abonneer je op de nieuwsbrief.
Bestel (en koop) het boek ‘Waar lopen de schapen.

Grazend onderweg naar de winterwei op de Zeedijk
Grazend onderweg naar de winterwei op de Zeedijk

Fietsen zijn eng

hilde-stok
In het najaar lopen herders niet meer in natuurgebieden, maar zoeken ze groene weiden voor de schapen. Vaak kunnen de koeien het land niet meer op, want dan eten ze met vijf bekken. Met hun grote poten trappen ze te veel gras plat in de vochtige grond. Met een beetje geluk is er dan nog wel genoeg gras voor de schapen met hun kleine hoefjes. De kudde van Hilde Groen staat in de winter in de wei van een koeienboer in Friesland. Een kleine groep lammeren wordt vandaag verplaatst naar een nieuwe weide. Het is niet ver, maar het is wel een spannende tocht. Deze zomer stonden de lammeren in Noord-Holland ingeschaard. Ze zijn het niet gewend om met de honden langs de openbare weg te trekken.

De kleine groep lammeren is moeilijk op gang te krijgen. Ze willen liever naar de kudde ooien die wat verderop in de wei staan dan met ons en de honden mee de weg op. De honden laten dat niet op zich zitten. Emi is fel. Ze mist het dagelijkse rondtrekken en heeft nu enorme zin om haar kunsten te vertonen. De lammeren rennen alle kanten op als ze zo wild doet. Gelukkig is Muis wat rustiger. Dankzij haar komen de lammeren uit het weiland de weg op. Eenmaal in beweging, gaat het min of meer vanzelf. De lammetjes lijken gewoon achter ons aan te lopen. Geen kunst aan. Het is een drukke weg, al snel komt er een auto aan en de honden lopen er gewoon op af. Geen kans om zomaar door te rijden. Dat doet ook niemand. Wel worden direct de mobieltjes gepakt en er wordt gezwaaid en gelachen vanuit de auto’s. De lammetjes lijken er niets van te merken en lopen onverstoorbaar achter ons aan.

Het blijft echter niet zo kalm. Als er met veel kabaal een quad aan komt rijden – die ook heel netjes stopt – lopen de lammeren er moeizaam langs. Het verkeer stroopt op. Er ontstaat een hele file en we wachten met de kudde in een weide langs de weg tot alles weer rijdt. Net als de schapen weer de weg op zijn, komt er een tractor met aanhanger aan. De schapen staan op de weg en wij staan nog in de wei. De honden houdt Hilde bij zich, die durft ze niet tussen de auto’s te laten rennen. Het gaat goed, de tractor rijdt heel rustig langs. De lammetjes komen allemaal onze kant op en wij lopen langzaam verder.

Het is echt geen rustige wandeling. De mobiel van de herder gaat ook nog eens constant af. Tijdens het bellen moet Hilde op de honden, de lammeren en het verkeer letten. Straks is er een afspraak met de gemeente en er is discussie over hoe laat het begint. Om twee uur of half drie? Inmiddels komen er weer auto’s aan van beide kanten. En een grote vrachtauto. Gelukkig houdt iedereen stil en we duiken nogmaals even aan de kant een pad in, zodat het verkeer verder kan rijden. Weer wordt er uitgebreid gefotografeerd en gezwaaid.

Na het derde telefoontje blijkt dat de vergadering pas om half drie begint. Genoeg tijd om de tocht met de lammetjes rustig af te maken. En zo is er ook nog tijd om mijn vragen te beantwoorden. Anders valt er weinig te verhalen in het boek. Vlak voor we de weg afdraaien komen we langs een tuin met een grote blaffende hond. De lammetjes verblikken of verblozen niet, daar zijn ze duidelijk niet bang van. Ze letten alleen op Muis en vooral op Emi. Daar hebben ze echt ontzag voor. Als we afslaan en het laatste stukje naar de wei over een smalle weg lopen, kunnen we pas echt genieten van de tocht. Ook dan is er nog verkeer. Een fietser. Hij mag er langs. De lammeren zijn blijkbaar ook geen fietsen gewend, want ze reageren nu angstiger dan net op het verkeer op de weg.

Als de lammeren dan eindelijk in de wei zijn aangekomen, is de loop er direct uit. Ze grazen rustig in een grote cirkel. Het lijkt of ze samen hun ervaringen tijdens de tocht bespreken. Dat was tijdens de tocht natuurlijk onmogelijk. Voor de lammetjes, maar ook voor ons. Gelukkig zijn we vanmorgen eerst bij Hilde thuis geweest. Genoeg verhalen en mooie plaatjes, zoals de stoel bij de kachel met de bonte vacht. Het (lievelings)schaap is er niet meer, maar de vacht houdt Hilde nog heerlijk warm.

Het lievelingsschaap van Hilde heeft haar een mooie gevilte (niet gevilde) vacht nagelaten.
Het lievelingsschaap van Hilde heeft haar een mooie gevilte (niet gevilde) vacht nagelaten.

Dit is een verhaal uit het boek ‘Waar lopen de schapen?’ met foto’s van Suze Vonk.
Bestel (en koop) het boek ‘Waar lopen de schapen’