Posted on Updated on
Boek

Een herder is geen museumstuk

By Margo 3 Comments

Herder is een prachtig beroep en dat moet behouden worden voor de toekomst. Dat is een van de redenen waarom ik het boek Waar lopen de schapen? schrijf. Ik ben niet de enige die dat vindt en daar actief mee bezig is. Er is zelfs een heel project ‘Schapen voor natuur’ opgezet door de Landelijke Werkgroep Professionele Schapenhouders, de Vereniging Gescheperde Schaapskudden Nederland, de vakgroep Schapenhouderij van LTO Nederland en het advies- en communicatiebureau Schuttelaar & Partners om de professionaliteit van herders te verbeteren.

Toch kan het blijkbaar altijd beter, want een aantal herders heeft iets nieuws opgericht. Een Gilde. Het Gilde wil nieuwe herders laten opleiden door oude herders, net als de meesters met hun knechten uit de middeleeuwen. Het klinkt fantastisch, maar het is niet echt heel nieuw. De herders die nu in Nederland rondlopen, zijn meestal ook bij een ander in de leer geweest. De herders in mijn boek vertellen er graag over.

Wellicht dat meespeelt dat het Gilde veel meer wil dan alleen herders opleiden. Ze willen ook meer samenwerking tussen herders bevorderen. (Hmm. Waarom lijkt het dan alsof deze herders zich afzetten tegen andere herders?)  En verder de krachten bundelen bij de verkoop van vlees en wol en het verwerven van opdrachten. Eerlijk gezegd vind ik dat ;aatste een goede zaak. Het is als herder met de lange, fysiek zware werkdagen bij de kudde nog niet zo gemakkelijk om je bedrijf op alle fronten evengoed te regelen. Het werk met de schapen in de natuur is het allerbelangrijkst, maar echt beleg op je boterham verdienen kan alleen als je ook een goede prijs krijgt voor vlees, wol en nevenactiviteiten als coaching of workshops. Het is niet elke herder gegeven om op al deze onderwerpen even goed te scoren. Daarin samenwerken is een goed plan dus.

Bijzonder is dat een van de voorwaarden is dat de kudde moet bestaan uit een zeldzaam Nederlands heideras of Mergellanders. Veel moderne herders hoeden met echte heiderassen of Mergellanders, omdat deze rassen het meest geschikt zijn om op de schrale natuurterreinen te hoeden. Een overbodige eis dus of gewoon goed nieuws? Helaas voldoen lang niet alle schaapkuddes aan de strenge eisen van de stamboeken voor deze rassen. Dat is dan meteen een mooie opdracht aan de voorzitter van het gilde, Geert Boink. Hij is ook voorzitter van de Stichting Zeldzame Huisdierrassen en zijn inzet zou moeten zijn om de grote populatie heideschapen ook onder te brengen in de stamboekpopulaties.

Ik hoop alleen niet dat de authentieke herder gezien wordt als een museumstuk. Als je de eis voor een zeldzaam ras doortrekt naar authenticiteit en cultureel historische waarde, dan vrees ik het ergste. Is het dan de bedoeling dat de Nederlandse Kempen alleen nog maar in de Kempen grazen? En de Drenten in Drenthe? Dat zou dan erg jammer zijn voor de prachtige duingebieden in Zeeland, Zuid- en Noord-Holland waar nu Kempen uitstekend werk verrichten.

Best wel bijzonder dat aan Waar lopen de schapen?  herders van allerlei pluimage meewerken. Ik ben trots op alle 13, want authentiek zijn ze allemaal.

Posted on Updated on
Boek

Experiment

By Margo 5 Comments

Toen onze jongens klein waren, vonden we het naar bed brengen één van de leukste momenten van de dag. Even lekker tegen elkaar aan zitten. De dag herkauwen en daarna voorlezen. Van voorlezen genoten we alle vier. We konden er geen genoeg van krijgen. Meestal vielen ze pas in slaap, als we stopten met lezen. Zo kon het toch nog erg laat worden. Zelfs Harry Potter heb ik grotendeels hardop voor mogen lezen, omdat de dikke pillen voor de jongste nog een te grote berg waren om zelf te lezen.

Vandaar dit experiment. Ik lees een verhaal voor uit het boek ‘Waar lopen de schapen?’. Voor degenen die niet zo van lezen houden, is dit een makkelijke manier om toch een beetje mee te genieten. Voor mij is het een goede manier om te controleren of de zinnen kloppen. Iets voorlezen dat niet goed geschreven is, is namelijk niet te doen.

En, wie weet, helpt het voorlezen ook om de verdere verspreiding van het boek te promoten. Als het boek af is kom ik graag ook bij jou thuis of op school een keer voorlezen. Uit het boek of uit andere mooie boeken met verhalen over schapen. Schapen blijven inspireren.

Luister mee door op onderstaand >  te drukken: ‘Mascara zit altijd goed:

Nog een verhaal? Het ‘Bergschaap‘ staat er ook op (druk op het >).

Ook het verhaal van de Wylde Weide is te luisteren. Je vindt het onderaan het blog.

Posted on Updated on
5 Meer dan de som

Leren van schapen

By Margo 3 Comments
De Drentjes van Rien in aquarel
De Drentjes van Rien in aquarel

‘Schapengeld is snel geteld.’ Zo luidt het spreekwoord, en menig schapenhouder kan dit volmondig beamen. Des te verrassender is dat in het gebied rond het historische Buren steeds meer schapen worden geweid. Vanaf de molen van Buren kijk je op ruim 5 hectare land waar een kudde Drentse heideschapen graast. Rien Wesseling is samen met Jan Bos Pieters eigenaar van Sheepman. Een bedrijf dat de groei en ontwikkeling van personen en organisaties begeleidt. En de naam zegt het al: bij dit bedrijf vormen de schapen de kern.

Communiceren is meer dan praten alleen
Schapen zijn echte kuddedieren. Iedereen weet dat ze graag bij elkaar blijven. Rien gebruikt de groep ooien tijdens zijn training om mensen te laten zien welke uitwerking hun gedrag op elkaar heeft. Om dat te illustreren zet hij een groep mensen tussen de kudde. De ‘sheepmen’ zetten allerlei opdrachten uit, waarbij de schapen fungeren als toetssteen. Schapen voelen feilloos stemmingen aan. Als een groep mensen wat onwennig in de wei staat te praten en er veel onrust is tussen de mensen en over wat er gaat gebeuren, zoeken de schapen hun heil snel bij elkaar op een plek waar het rustiger is. En dat is ver weg van de groep mensen. Maar als er rust is tussen de mensen en er goed wordt samengewerkt, voegen de schapen als vanzelf en gaan ze makkelijk mee. Als dit alles ontbreekt, wordt het een rommeltje en laten de schapen zich niet leiden.

Een druktemaker zal ook in een weiland met schapen ‘druk doen’. Iemand die zich niet veilig voelt in een groep, heeft daar tussen de schapen ook last van. Mensen vergeten nogal eens dat communiceren veel meer is dan praten alleen. Houding, beweging, stemgeluid – alles samen bepaalt hoe je overkomt en wat je uitstraalt. De boodschap kan totaal gemist worden als je gedrag niet past bij wat je zegt en niet eerst probeert verbinding te maken met de luisteraar.

Praktijkvoorbeelden
Wat er in de wei met de schapen gebeurt, lijkt erg op de dagelijkse praktijk. Direct na de aftrap gaat de directeur van een onderwijsinstelling in de Betuwe op pad met de hele kudde schapen achter zich aan. Echter, de medewerkers waren nog niet zover en al snel is er een groot gat tussen de directeur en de rest van het veld. Volgens de medewerkers gaat het in het opleidingsinstituut niet anders.

Schapen lopen niet jou, maar hun kop achterna.
Schapen lopen niet jou, maar hun kop achterna.

Nog erger is het als de voorloper nooit achterom kijkt. Als de voorloper af en toe een haakse bocht neemt, zal de achterhoede heel hard moeten lopen om de schapen in een groep te houden (zie figuur).

Druk en enthousiast lopen de medewerkers van een internetbedrijf in de weide. Druk bezig met vooral zichzelf. Dan is samenwerken niet de eerste prioriteit en lukt het niet om de schapen ook maar enigszins te drijven naar een gewenste plek. Pas als er meer gelet wordt op de ander en samenwerking wordt gezocht, lukt het om aan de opdrachten te voldoen. Er wordt een lesje geleerd: ook binnen het bedrijf zal samenwerking leiden tot betere commerciële resultaten.

Samenwerken
Het is steeds weer mooi om te zien hoe de deelnemers aan de cursus langzaam wennen aan de opdrachten met schapen. Zonder samen te werken loopt geen schaap de goede kant op. Dat Rien de opdrachten gemakkelijker of moeilijker kan maken door dominante ooien niet of juist wel in te zetten, horen de deelnemers pas achteraf. En een schaap zorgt ervoor dat de trainingen qua tijd niet uit de hand lopen. Om half vijf is het CAO-schaap klaar. Geen beweging meer in te krijgen, het schaap loopt weg uit de groep. De andere schapen worden er onrustig van en meestal is dat het moment om te stoppen en de cursus te evalueren.

Waarde van de schapen
Schapen drijven is slechts een onderdeel van de begeleiding van een organisatie. Van belang is dat er een goede analyse wordt gemaakt van de mensen die deel uit maken van een afdeling of bedrijf. Maar inmiddels is gebleken dat veel opdrachtgevers speciaal vragen om een onderdeel met schapen. De processen die zich afspelen tussen mensen worden in het weiland met schapen als het ware uitvergroot en leiden tot nieuwe inzichten en mogelijkheden om op een nieuwe manier met elkaar verder te gaan.

De schapen verdienen hun eigen kostje dankzij de inzet in de cursussen. Zij genereren ongeveer een derde van de omzet. En soms zijn de schapen de aanleiding van een klant om überhaupt contact te leggen.

Schapen lopen graag bij elkaar in een kudde.
Schapen lopen graag bij elkaar in een kudde.

Over de kudde
In totaal lopen er 50 Drentse heideschapen (ooien), waarvan er 15 zijn gedekt. Dat betekent dat er binnenkort ongeveer 80 schapen lopen. De dekrammen worden ingehuurd van andere houders met Drentse schapen. In de winter worden de schapen geslacht die niet mee kunnen draaien in de cursussen. Veel rammen en een enkele ooi. Het vlees wordt door Rien samen met de Burense slager uitgebeend. Vrienden en familie kopen het vlees direct aan huis. Ook een moment voor levendige handel in recepten voor het bereiden van schapenvlees. Vooral voor de ballen wordt naarstig naar recepten gezocht.