By 
De schapen zijn hard aan het werk. Ze zijn wat nukkig. ’s Nachts in het bos hebben ze vooral lekkere blaadjes gegeten van de Amerikaanse vogelkers. Nu moeten ze aan de slag op een vlakte met veel pijpenstrootje. Er staat ook vuilboom, daar eten ze de blaadjes snel van op en dan willen ze eigenlijk direct verder. Aan de andere kant van het pad staat nog meer lekkers. Maar dat is niet de bedoeling, de dames zijn ingehuurd om de pollen pijpenstrootje aan te vreten zodat de heide en andere planten meer kans krijgen om uit te groeien. Toch proberen ze elke keer het pad over te steken. De honden, Jop en Roy, zorgen dat ze dat niet doen.
De schapen staan niet echt rustig te grazen. Elke keer schrikt een schaap en dan schrikt de rest van de kudde met haar mee. Ze zijn wat schrikachtig omdat er vorige week een vreemde hond tussen de kudde belandde. In het open gebied van de Loonse en Drunense duinen lopen de schapen in de buurt van gebieden waar de honden los mogen lopen. Voor honden is het een leuk uitje. Uit nieuwsgierigheid komen ze dichterbij, de schapen schrikken en rennen weg. Voor de hond het signaal om achter ze aan te rennen. Echt een leuk spel voor de hond, maar natuurlijk minder leuk voor de schapen.
Waarom de schapen nu elke keer opschrikken is niet duidelijk. Er is niets te zien. Bijna niets. Er schuifelt een klein muisje langs onze voeten. Duidelijk niet bang van ons. Dat is waarschijnlijk de boosdoener.
Wij zitten rustig aan de rand van de kudde. De herder, Bart, vertelt ons waarom hij herder is geworden. Terwijl de kudde graast, komt er steeds meer publiek kijken. Drie dames spreken de herder direct aan: ‘Wat leuk dat we u nu van dichtbij zien. Ik heb gisteren nog genoten van uw foto van de zonsopgang op Facebook’. ‘Het zijn echt makke schapen, hé?’ ‘Daar geniet je zeker wel van?’ ‘Ga je er nu ver mee zo op zo’n dag?’ Het regent vragen en opmerkingen. Bart vertelt dat ze vandaag in dit gebied blijven grazen en vannacht tussen de netten blijven overnachten. ‘Slaap jij hier dan ook?’ ‘Nee,’ antwoordt Bart. ‘Ik ga gewoon naar huis.’
De dames denken mee. ‘Moet het kaal gevreten worden om de heide te laten groeien, moet ik dat zo zien?’, vraagt er een. Bijna goed. Bart legt uit dat het mooie stuifzand in dit gebied alleen behouden blijft als de wind het zand in beweging houdt. Een aantal jaren geleden is er 70 hectare bos gekapt om de wind meer ruimte te geven. De schapen zorgen dat het gebied open blijft en het een mooie heide vegetatie wordt. Een groene vlakte met jonge en oude hei, vergraste en zanderige plekken en her en der wat begroeiing. Als de schapen er niet zouden lopen, is het gebied over tien jaar weer een bos.
‘Hoeveel schapen heb jij nu?’ ‘350’. ‘Zijn dit 350 schapen, dat meen je niet.’ ‘Nee, dat zou je niet zeggen’. De dames geloven de herder niet op zijn woord en zijn pas overtuigd als ze de schapen proberen te tellen. ‘Het is wel echt smullen voor de schapen, hé? Wanneer zijn ze nu verzadigd?’ Bart legt uit dat ze ongeveer drie uur grazen en daarna anderhalf uur tot twee uur herkauwen. ’s Middags kunnen ze weer drie uur grazen. ‘U moet wel veel weten van de natuur en van weer en wind.’ ‘Wat heb je een mooi vak, hoe kom je aan zo’n baan?’ Dat is mooi, die vraag hadden wij ook net gesteld. Bart beschreef ons dat hij ondanks een aantal succesvolle banen niet tevreden was. Herder leek nog het meest op de uitkomst van de beroepskeuze test: ‘boswachter’. Om te kijken of dat wat is, heeft hij eerst meer dan een jaar in de avonduren en de weekends bij een herder gewerkt als vrijwilliger. Hij antwoord de dames: ‘Gewoon, door het te doen, kijken of het wat voor je is. Ervaring op doen bij andere herders.’
Inmiddels is het druk geworden op ons stukje van de vlakte. Achter ons lopen twee ruiters te paard. Her en der zitten groepjes mensen te genieten van het uitzicht. Een oma met twee puberjongens genieten van de honden en een moeder met twee peuters komt gezellig bij ons zitten. Jop vindt alle aandacht geweldig. Hij gaat het liefst tegen het bezoek aan liggen. Roy is inmiddels voor zichzelf begonnen. Hij ziet dat de herder het druk heeft met al het publiek en zorgt er gewoon zelf voor dat de schapen niet stiekem naar het volgende graasvak lopen.
Herder zijn is veel meer dan met schapen zorgen dat de natuur in stand wordt gehouden. Een herder verzorgt de entertainment voor het wandelpubliek en is de levende PR van Natuurmonumenten.
Dit is een verhaal uit het boek ‘Waar lopen de schapen?’ met foto’s van Suze Vonk.
Bestel (en koop) het boek ‘Waar lopen de schapen’
