Leren van schapen

‘Schapengeld is snel geteld.’ Zo luidt het spreekwoord, en menig schapenhouder kan dit volmondig beamen. Des te verrassender is dat in het gebied rond het historische Buren steeds meer schapen worden geweid. Vanaf de molen van Buren kijk je op ruim 5 hectare land waar een kudde Drentse heideschapen graast. Rien Wesseling is samen met Jan Bos Pieters eigenaar van Sheepman. Een bedrijf dat de groei en ontwikkeling van personen en organisaties begeleidt. En de naam zegt het al: bij dit bedrijf vormen de schapen de kern.

Communiceren is meer dan praten alleen
Schapen zijn echte kuddedieren. Iedereen weet dat ze graag bij elkaar blijven. Rien gebruikt de groep ooien tijdens zijn training om mensen te laten zien welke uitwerking hun gedrag op elkaar heeft. Om dat te illustreren zet hij een groep mensen tussen de kudde. De ‘sheepmen’ zetten allerlei opdrachten uit, waarbij de schapen fungeren als toetssteen. Schapen voelen feilloos stemmingen aan. Als een groep mensen wat onwennig in de wei staat te praten en er veel onrust is tussen de mensen en over wat er gaat gebeuren, zoeken de schapen hun heil snel bij elkaar op een plek waar het rustiger is. En dat is ver weg van de groep mensen. Maar als er rust is tussen de mensen en er goed wordt samengewerkt, voegen de schapen als vanzelf en gaan ze makkelijk mee. Als dit alles ontbreekt, wordt het een rommeltje en laten de schapen zich niet leiden.

Een druktemaker zal ook in een weiland met schapen ‘druk doen’. Iemand die zich niet veilig voelt in een groep, heeft daar tussen de schapen ook last van. Mensen vergeten nogal eens dat communiceren veel meer is dan praten alleen. Houding, beweging, stemgeluid – alles samen bepaalt hoe je overkomt en wat je uitstraalt. De boodschap kan totaal gemist worden als je gedrag niet past bij wat je zegt en niet eerst probeert verbinding te maken met de luisteraar.

Praktijkvoorbeelden
Wat er in de wei met de schapen gebeurt, lijkt erg op de dagelijkse praktijk. Direct na de aftrap gaat de directeur van een onderwijsinstelling in de Betuwe op pad met de hele kudde schapen achter zich aan. Echter, de medewerkers waren nog niet zover en al snel is er een groot gat tussen de directeur en de rest van het veld. Volgens de medewerkers gaat het in het opleidingsinstituut niet anders.

Nog erger is het als de voorloper nooit achterom kijkt. Als de voorloper af en toe een haakse bocht neemt, zal de achterhoede heel hard moeten lopen om de schapen in een groep te houden (zie figuur).

Druk en enthousiast lopen de medewerkers van een internetbedrijf in de weide. Druk bezig met vooral zichzelf. Dan is samenwerken niet de eerste prioriteit en lukt het niet om de schapen ook maar enigszins te drijven naar een gewenste plek. Pas als er meer gelet wordt op de ander en samenwerking wordt gezocht, lukt het om aan de opdrachten te voldoen. Er wordt een lesje geleerd: ook binnen het bedrijf zal samenwerking leiden tot betere commerciële resultaten.

Samenwerken
Het is steeds weer mooi om te zien hoe de deelnemers aan de cursus langzaam wennen aan de opdrachten met schapen. Zonder samen te werken loopt geen schaap de goede kant op. Dat Rien de opdrachten gemakkelijker of moeilijker kan maken door dominante ooien niet of juist wel in te zetten, horen de deelnemers pas achteraf. En een schaap zorgt ervoor dat de trainingen qua tijd niet uit de hand lopen. Om half vijf is het CAO-schaap klaar. Geen beweging meer in te krijgen, het schaap loopt weg uit de groep. De andere schapen worden er onrustig van en meestal is dat het moment om te stoppen en de cursus te evalueren.

Waarde van de schapen
Schapen drijven is slechts een onderdeel van de begeleiding van een organisatie. Van belang is dat er een goede analyse wordt gemaakt van de mensen die deel uit maken van een afdeling of bedrijf. Maar inmiddels is gebleken dat veel opdrachtgevers speciaal vragen om een onderdeel met schapen. De processen die zich afspelen tussen mensen worden in het weiland met schapen als het ware uitvergroot en leiden tot nieuwe inzichten en mogelijkheden om op een nieuwe manier met elkaar verder te gaan.

De schapen verdienen hun eigen kostje dankzij de inzet in de cursussen. Zij genereren ongeveer een derde van de omzet. En soms zijn de schapen de aanleiding van een klant om überhaupt contact te leggen.

Over de kudde
In totaal lopen er 50 Drentse heideschapen (ooien), waarvan er 15 zijn gedekt. Dat betekent dat er binnenkort ongeveer 80 schapen lopen. De dekrammen worden ingehuurd van andere houders met Drentse schapen. In de winter worden de schapen geslacht die niet mee kunnen draaien in de cursussen. Veel rammen en een enkele ooi. Het vlees wordt door Rien samen met de Burense slager uitgebeend. Vrienden en familie kopen het vlees direct aan huis. Ook een moment voor levendige handel in recepten voor het bereiden van schapenvlees. Vooral voor de ballen wordt naarstig naar recepten gezocht.