Ik geloof niet dat ik ooit eerder op zo’n dag geweest ben. Als kind heb ik gehaakt en gebreid. Ik was zo’n studente die met haar breiwerk in de collegebank zat. Blijkt trouwens erg goed voor je, dat schrijft zelfs de Telegraaf. Een handwerkbeurs bezoeken vond ik toch altijd een brug te ver. Het is vast een dom vooroordeel, want ondertussen heb ik toch erg genoten van de Dag van de Wol in Ooijen. Ook niet bepaald een uitje waar ik dacht ooit naar toe te gaan. En, als ik dan toch een rijtje -nooit-gedacht-dat-ik-dat-leuk-vond aan het maken ben, dan hoort daar ook de Dag van het Schaap bij. Met heel veel plezier zit ik al jaren in de organisatie….
Zaterdag ben ik de hele dag op de beurs om het boek Waar lopen de schapen te promoten. Van 12.00 tot 12.45 vertel ik over het boek op het podium. En natuurlijk lees ik ook voor. Ben benieuwd of ik een zaal net zo stil kan krijgen als een huiskamer….
Wat ik precies ga vertellen aan de breisters en de haaksters weet ik eigenlijk niet zo goed. De kans is groot dat er veel liefhebbers van schapenwol in de zaal zitten. Verhalen over wol en schapen zijn vast welkom. Maar ik wil natuurlijk ook graag de boodschap van het boek kwijt. De moderne herder doet goed werk in de natuur maar wordt daar lang niet altijd naar behoren voor betaald en gewaardeerd. Als wij als wandelaars en genieters van de natuur laten merken aan terreinbeheerders, natuurorganisaties, provincies en gemeentes laten horen dat wij dat wel doen, krijgen ze vast meer kans om dit mooie beroep uit te oefenen.
Natuurlijk is het gelukt om de zaal muis stil te krijgen. Het zijn niet veel luisteraars, een stuk of twintig. Maar ze vinden het heerlijk om even uit te rusten van de drukke beurs en te luisteren naar de verhalen over de herders. De meeste luisteraars hebben wel wat met schapen en hun wol. De verhalen van de herders vinden ze bijzonder.
Het is wel een wat rommelige ruimte waar ik zit met mijn luisteraars. Aan de andere kant van de tussenschotten worden workshops gegeven. Later op de middag komt een vrouw enthousiast naar de tafel met boeken. Ze wil graag een gesigneerd exemplaar. Tussen de workshop door probeerde ze te luisteren naar het voorlezen en ze vond het prachtig….
Als Cor Adriaanse binnenkomt in de schaapskooi van Bergen, val ik stil. Cor is een echte herder met cape, stok en uitstraling. De afgelopen jaren heb ik heel wat herders gesproken. Als dat onder barre omstandigheden was, dan zagen ze er best indrukwekkend uit met stevige jassen om de regen een paar uur te kunnen trotseren. Cor is echter van een ander kaliber. Ook op deze zonnige dag is hij duidelijk een herder. Misschien ook door zijn leeftijd? Ik ben trots dat hij het eerste boek Waar lopen de schapen? in ontvangst komt nemen en ons vertelt over zijn leven als herder. Hieronder vertel ik wat meer over de aanloop en de boekbespreking zelf.
Cor geflankeerd door schrijfster en fotografe
Hulp bij het programma
Op 26 augustus 2015 is het eindelijk zover: feest om te vieren dat het boek Waar lopen de schapen? klaar is. Marijke Dirkson, Berdien van Everdingen, Esther Floor en Daphne Hogeweg hebben meegedacht over het programma. Wat wil ik de mensen meegeven? Marijke voelt het feilloos aan: de comeback van de herder! Dat is echt een thema van het boek. Samen met de kracht van begrazing met gescheperde schapen voor natuurbeheer. Het programma is dan snel klaar. Marijke vertelt over haar gebied. Ik geef uitleg over het boek en de herders uit het boek die bij de presentatie zijn mogen vertellen wat zij belangrijk vinden in hun beroep als herder. Berdien ontvangt de gasten en opent de middag. En Esther maakt foto’s.
Er is nog één probleem. Wie krijgt het eerste boek? Er is één iemand aan wie ik het boek echt graag zou geven. Jacques Engelen, bekend in heel schapenland als journalist en groot liefhebber van schapen, is een goede vriend. Ik weet niet of hij op de presentatie komt. Ik vraag hem of hij tijdens de presentatie speaker wil zijn. Helaas, wegens omstandigheden lukt het hem echt niet om er bij te zijn. Het boek krijgt hij per post. En gelukkig vindt hij het prachtig. En verder geeft hij een paar gouden tips om te gebruiken tijdens de presentatie.
Het is echt niet moeilijk om iemand anders te vinden om het eerste boek in ontvangst te nemen. Van alle kanten wordt de naam Cor Adriaanse genoemd. Cor, bescheiden als hij is, twijfelt. Hij noemt herders die ik beter zou kunnen vragen. Maar die herders vertellen hun verhaal al in het boek.
Gastvrij onthaal
De schaapskooi in Bergen is splinternieuw. Dankzij de mooie entourage en het zonnige weer voelt het als een gastvrij onthaal. Ik loop in het begin wel wat zenuwachtig rond. Zijn er genoeg kopjes? Gaat de soep niet te hard? Wie snijdt het brood? Eigenlijk is het niet zo gek dat ik me vooral druk maak om de catering, want de rest van het programma is perfect geregeld.
Pas als ik de zorgen om eten en drinken over durf te laten aan vriend en familie kan ik echt gaan genieten. Suze, de fotografe is mijn nichtje, dus onze familie is goed vertegenwoordigd. Maar er zijn nog veel meer mensen die me dierbaar zijn. Vrienden, collega’s, herders en zelfs een aantal mensen die ik pas heb leren kennen sinds het schrijven van het boek. Heel bijzonder is dat ook Marisol er is. Zij is de eerste officiële koper van het boek. Toevallig was dat precies één jaar geleden, op 26 augustus 2014.
Verhalen van herders
Berdien opent de middag met complimenten over het boek en wat een unieke verzameling van verhalen het is geworden. Altijd leuk. Maar wat ze zegt is wel waar. Er zijn niet zo heel veel herders in Nederland. Waarschijnlijk niet veel meer dan 100. Er zijn wel verschillende belangengroeperingen voor herders en die werken meestal niet samen. Erg jammer. Maar mooi dat herders van alle stromingen in het boek vertegenwoordigd zijn.
Marijke legt beeldend uit wat de kracht is van schapenbegrazing. En wat de verschillen zijn met het verleden. Vroeger werden schapen vooral gehouden om mest te verzamelen voor de akkerbouw. Nu zijn schapen een instrument om biodiversiteit en verscheidenheid terug te brengen in het landschap.
Zelf begin ik met te vertellen hoe blij ik ben dat het boek net zo mooi is geworden als ik van te voren dacht. Dat kan natuurlijk niet. Toch is mijn droom uitgekomen. Elke herder heeft een bijzonder verhaal en de foto’s maken het beeld compleet.
Daphne vertelt over haar bijzondere band met dieren en hoe graag ze aan mensen leert hoe ze op goede manier met dieren om kunnen gaan.
Marleen vertelt over de band tussen hond, schaap en herder en haar bijzondere zeldzame ras.
Tenslotte krijgt Cor Adriaanse het eerste boek en tijd om zijn verhaal te vertellen. Begonnen als 13 jarige heeft hij 60 jaar met schapen gehoed en hij schetst een prachtig beeld van het verleden. Toch staat hij ook met twee benen in het nu. Hij benadrukt dat een herder sterk moet zijn en tegen alle weersomstandigheden kunnen. Maar het allerbelangrijkst is dat een herder verantwoordelijk is voor zijn dieren en een driemanschap vormt met hond en kudde.
Dank jullie wel voor je komst
Het was een geweldig compliment om meer dan vijftig mensen te mogen ontvangen om het boek ten doop te houden. Ik vind het super lief dat familie, vrienden en herders de moeite hebben genomen om helemaal naar Bergen af te reizen en mee te genieten van dit feestje. Heel veel dank voor alle hulp in de voorbereiding en tijdens de dag.
Regelmatig verschijnt er iets over het boek Waar lopen de schapen? in de pers. Bijvoorbeeld na een interview over het boek of als ik ergens voorlees. Ik zal proberen hier de linkjes neer te zetten. En een beetje bij te houden wanneer je me waar kan vinden.
Leuke verrassing in de brievenbus…. Landleven heeft een bericht over het boek opgenomen!
Stapels.Het boek is nu echt klaar. Stapels boeken liggen te wachten op een nieuwe eigenaar. Maar eerst komt er een feestje om te vieren dat het gelukt is en iedereen te bedanken die daar een bijdrage aan heeft geleverd.
We gaan het vieren in Bergen in de schaapskooi waar Marijke Dirkson haar schapen ook huisvest. Het wordt een klein feestje met verhalen over schapen en natuur en het boek. Wil je erbij zijn? Laat dat dan even weten. Informatie vind je hier.
Publiciteit
Er is een artikel verschenen in de Gelderlander over het boek. Leuk dat dat leidt tot extra aandacht. En nu weet ook iedereen in mijn directe omgeving waar ik zo druk mee was het afgelopen jaar.
Vervolg van het boek
Voor het eerst ben ik even uitgeschreven. Tenminste dat lijkt zo. Maar nu het boek klaar is, wil ik de herders niet zomaar loslaten. Ik wil nog veel meer verhalen over herders verzamelen op mijn blog. Hoe en wat, daar ben ik nog over aan het nadenken. Als je ideeën hebt, zijn die zeer welkom.
Prijs van het boek / waar te koop
De prijs van het boek is definitief €24,50. Het boek is te koop in verschillende webshops (en via deze site: dan zijn de verzendkosten € 6,65) en in een aantal winkels. Waar en hoe volgt nog.
Bestel de foto’s van het boek
Het boek staat vol met foto’s die je wel aan de muur zou willen hebben. Nou dat kan. Bestel ze bij de fotograve, Suze Vonk. De meest sprekende foto’s uit het boek kun je net zo groot krijgen als je zelf wilt.
Het is helemaal echt waar. Het boek wordt nu gedrukt. Wat een opluchting dat we eindelijk echt kunnen gaan aftellen. Als het klaar is, wordt het tijd voor een boekenfeestje. Waar, wat en hoe is nog niet helemaal vastgelegd. En daarna kan ik de boeken eindelijk gaan verspreiden onder de eerste trouwe fans. Wat lijkt het me leuk om de reacties te krijgen!
Het is best een vreemd proces, een boek schrijven. Het boek kan er niet precies zo uitzien als ik bij het begin dacht. Ik had immers geen duidelijk beeld van het boek. Alleen dat het een vrolijk, intrigerend en mooi boek over herders moest worden. Herders die het lukt om te leven van hun kudde(s). Welke herders wist ik niet precies. Hoe de verhalen er precies uit zouden gaan zien, wist ik ook niet. Beschrijvingen, interviews, blogjes? Het is een combinatie van alle drie geworden.
Ik had ook wel een idee over de illustraties. Ik was van plan om bij de herders foto’s te verzamelen van de schapen en daar schilderijen van te maken. En verder wat foto’s. Het is andersom. Veel foto’s, een enkel schaapje… Toch is precies zoals ik verwacht had, alleen dan veel mooier en leuker.
Hieronder plaats ik foto’s van de omslag. Zo wordt het boek dus echt.
Laatste nieuws over het boek staat in deze Nieuwsbrief
Wat wordt nu de volgende stap? Allereerst natuurlijk de ‘vernissage’. Dan het uitventen van de boeken die al besteld zijn. En daarna heel veel voorlezen en interviews geven. Maar wat ik ook graag wil is meer delen. In het boek staat een overzicht van ongeveer 100 herders met hun kuddes. Daar komen natuurlijk linkjes bij en hopelijk ook weer nieuwe verhalen…
In de aflammerperiode is het druk in de stal van Landschapsbeheer Rinnegom. In enkele weken tijd worden er honderden lammetjes geboren. De Kempische heideschapen kunnen het goed alleen, maar niet altijd. In deze periode is er bijna dag en nacht iemand in de stal. Overdag worden de moeders en pasgeboren lammeren apart gezet in kraamhokjes. Dat is goed voor de binding tussen ooi en lammeren en zo kun je de schapen beter in de gaten houden: drinken ze goed, zijn ze sterk genoeg en gezond? Als ze enkele dagen oud zijn, krijgen ze een oormerk en mogen ze verhuizen naar de grote groep. De stagiairs worden overal bij betrokken, dus ook bij het oormerken. Het meisje met de neonrode haren heeft tranen in haar ogen. Marijke schenkt er geen aandacht aan: ‘Je moet die oormerken wel indoen, want die zijn de basis van dierenwelzijn. Pak het oor vast en voel maar waar het oormerk erin moet.’ Marijke begeleidt haar en dan is het even later geen probleem meer.
De herders Marijke en Martin krijgen steeds meer ervaring en dat blijkt juist in deze drukke periode. Het is echt dag en nacht werken in de aflammerperiode en de afgelopen jaren voelde Marijke zich een soort holbewoner. ‘O, is de koningin gestopt?’ Ze hebben er niets van gemerkt of gezien. Dit jaar gaat het een stuk makkelijker. Er is nog een ervaren herder bij, dat is prettig. Er is meer rust om de werkzaamheden te delen. ‘Alles wat ik bedacht heb, moet ik nu loslaten en het ook aan anderen overlaten. Dat vind ik leuk, het aansturen en organiseren vraagt meer van mij. Maar ik wil ook wel lekker hands on lammetjes halen. Ik voel me groeien in mijn vak. Ik merk dat ik dingen zie die ik eerder niet kon. Zoals laatst bij een schaap dat twee lammeren had geworpen en waarvan ik zag dat er nog een derde kwam, terwijl dat niet zo gewoon is bij de Kemp. De kop lag om, dus ik heb lam en ooi gered. Als ik naar een kudde van honderden ooien kijkt, zie ik intuïtief welke dieren extra aandacht nodig hebben.’
De laatste jaren heeft Marijke vooral ook geleerd om los te laten. Het is belangrijk om snel te beslissen. Een triest voorbeeld is euthanasie. ‘De veearts heeft me geleerd om de beslissing rationeler te maken. Een dood lam dat niet loskomt tijdens het werpen kan tot overlijden van de ooi leiden. De veearts heeft geleerd hoe je het lam toch geboren kunt laten worden om daarmee de ooi te redden.’
In 2014 heeft PWN in het gebied waar Marijke werkt een schaapskooi geopend. De schaapskooi is een toegankelijke plek voor de wandelaars in het duin. Er is van alles te doen aan milieueducatie en het bedrijf van Marijke maakt daar onderdeel van uit. Een deel van de schapen van Marijke overnacht er na het grazen in de duinen. Als de lammeren twee weken oud zijn, mogen in de lammertijd de ooien met tweelingen in de schaapskooi het kraambezoek ontvangen.En dat bezoek is meer dan welkom op het lentefeest in Bergen. Marijke vind het bijzonder dat het natuurbehoud en de schapenbegrazing zoveel draagvlak in de omgeving hebben dat het mogelijk is om een schaapskooi te bouwen. Ze geniet ervan. De kooi is vooral gericht op uitleg, educatie en promotie van natuurbeheer. Hij vraagt heel andere capaciteiten dan het schapenbegrazingsbedrijf en is een prachtige plek om mens, dier en natuur te verbinden.
Dit is een verhaal uit het boekWaar lopen de schapen?met foto’s van Suze Vonk. In het boek vertellen herders over hun vak en de eigenwijze aanpak die ze daarbij kiezen. Kom genieten van hun werk, zodat dit beroep ook voor de toekomst wordt veiliggesteld. Het boek met verhalen en sfeerbeelden komt dit voorjaar uit.
Het textielfestival in de Weerribben start met de verkiezing van het mooiste textielschaap. Een paar weken geleden werd me gevraagd of ik de prijsuitreiking wilde opleuken met mijn boek. Iets vertellen of een stukje voorlezen. Ik mocht het zelf weten. Enne, of het boek ook een van de cadeautjes mocht zijn voor het winnende schaap. Natuurlijk was ik zeer vereerd door deze vraag. De ‘Crazy Lady’s‘ organiseren wel vaker leuke festiviteiten rond wol en zijn ook een beetje gek met schapen en herders. Een goede reden om mij over het boek te laten vertellen.
Het is best een onderneming, vanuit de Betuwe naar de Weerribben, ruim 150 kilometer. Maar ik was niet de enige die lang moest reizen. Een van de deelneemsters kwam uit Zeeland. Zij had ook man en kinderen mee en maakte er een weekendje Weerribben van. Een goed plan, want het is een prachtig gebied.
Onderweg in de auto oefende ik wat ik ga vertellen. Ik heb al zo vaak het boek moeten promoten, dat ik een onuitputtelijk aantal anekdotes heb. Maar niets is echt speciaal geschikt voor deze doelgroep. Het zijn vooral mensen die met allerlei soorten textiel werken. Niet persé met wol. En ook niet persé schapen, dat is alleen vandaag, omdat ze graag meedoen aan de prijsvraag van de Crazy Lady’s, Ik word het niet eens met mezelf en bedenk dat ik eerst maar eens op de locatie moet rondkijken. Ik weet eigenlijk totaal niet wat me te wachten staat. Er zouden iets van 1000 schapen te zien zijn. Doen die allemaal mee met de prijs?
Herder met schaapjes op het textielfestival de Weerribben.
En dan rijd ik het terrein van Staatsbosbeheer in de Weerribben op. Lekker Nederlands, allemaal compact, benaderbaar en heerlijk buiten. Het eerste wat ik zie is een herder – van textiel. De beelden vallen enorm op, maar het zijn er slechts een tiental. Te overzien. Er staan prachtige creaties bij. Ik zet ze hier niet allemaal op. Er komt vast wel een mooie overzichtsrapportage op de site van het Festival.
Om drie uur is dan eindelijk de prijsuitreiking. Een van de Crazy Lady’s heet iedereen welkom (een mooi clubje van ongeveer 50 man) en na de gastheer van Staatsbosbeheer mag ik het woord. En wat doe ik? Ik lees voor. Laat het boek zichzelf maar verkopen! Het publiek is muisstil. Ook de allerkleinsten. Uiteindelijk worden dan de prijswinnaars bekend gemaakt. De jury is best streng. Ze hebben niet alleen gekeken naar leuk, mooi, maar ook naar stevig (het moet wel een heel seizoen buiten staan) en gebruikte technieken. De winnaar is toevallig de Zeelandse met haar prachtige stoere schaap. Het eerste wat Madeleine van Dijke zegt als ik haar het boek overhandig, is: ‘Ja, maar dat boek ken ik, ik volg je blog!’
Dat vind ik natuurlijk super leuk. Maar nu volgt het meest bijzondere. Dit voorjaar is ze met haar gezin op bezoek geweest bij de lammetjesdagen van Jan Kaljouw. Een van de herders uit het boek. Bij het weggaan zag ze de folder liggen van Waar lopen de schapen? en is het verhaal op Facebook gaan volgen. Zo kwam ze ook de prijsvraag van de Weerribben tegen en is ze dit prachtige schaap gaan maken.
Iemand die mij kent, kan er niet meer omheen. Het gespreksonderwerp is schapen en alles wat daarmee samenhangt. Schapenhoeden, herders, honden, natuurgebieden, lammetjesdagen, lamsvlees…. ik raak er niet over uitgepraat. Ik schrijf niet voor niets een boek!
En nu ineens is er ook heel veel wol om me heen. Voor de Dag van het Schaap organiseer ik het wolplein. Leuke producten verkopen deze mensen – vaak zelf gemaakt. Op Facebook merk ik dat veel mensen op zoek zijn naar wol, terwijl de herders het soms aan de straatstenen niet kwijt raken. Wat een verspilling!
Ik probeer linkjes te leggen tussen de schaapherders en de wolbe- en verwerkers. Eerst maar eens proberen om een agenda te maken van alle wolfeestjes die er aan komen. Scheerdersfeesten en fairs rond wol: allemaal even leuk voor een dagje uit en zeker een aanrader als je meer wilt weten over deze bedrijfstak.
Heb je zelf een feestje met schapen en wol en sta je er niet bij? Laat dat dan weten, dan voeg ik het toe. Dankzij de lijst van Janneke Plomp in de Wol en Vilt groep is mijn lijstje snel gegroeid! En als je alvast een keer wilt zien hoe dat ook weer gaat, schapenscheren, lees dan dit blog.
De proefdruk is klaar! Nu met de stofkam er door. Zou het lukken om alle foutjes in woord en beeld eruit te halen? Ook met deze tijdelijke kaft – print on demand kan alleen met paperback, ziet het boek er prachtig uit. Apetrots ben ik op het resultaat.
Eerst dit exemplaar van alle kanten bekijken en de laatste losse eindjes afmaken. De volgende stap is drukken….
Cookie instellingen
Om je een optimale website beleving te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
By 
